هالیت ها

مقدمه :

نمک ها گروهی از کانی ها هستند که در آن ها عناصر هالوژن مانند کلر، فلوئور، برم و ید به عنوان آنیون در ترکیب آنها وجود دارد. این عناصر با یک عنصر فلزی مانند سدیم- پتاسیم- کلسیم- پیوند می خورد و از این رو پیوند میان اتم ها از نوع یونی می باشد.گاهی نیز در صورتیکه عناصر تقریباً فلز باشند نوع پیوند کووالان       می باشد. کانی های این گروه بیشتر شفاف و بی رنگ هستند و عموماً در آب محلولند.سختی کمی دارندو چگالی آن ها نیز پایین است و جلای آنها نیز شیشه ایست.

این گروه از کانی ها کانی های زیادی را شامل می شوند که تا کنون حدود 85 نوع از هالیدها شناخته شده است که تعداد محدودی از آن ها فراوان هستند که مهمترین آنها نمک طعام است. دیگر کانی فراوان این گروه سیلویت، کلرآرژلیت، کریولیت، فلئوریت و آتاکامیت هستند، که در این جا فقط به شرح چند مورد از این گروه می پردازیم.

نمک طعام یا هالیت      Halite

فرمول شیمیایی : NaCl

نام آن از لغت یونانی هالز(Halos) به معنی نمک گرفته شده است. و ساختمان آن برای اولین بار در سال 1913 توسط و.ال.براگ از طریق مطالعه با اشعه X مشخص شد. با توجه به آرایش یون ها در ساختمان نمک طعام  امکان وجود هیچ مولکولی وجود ندارد. در ساختمان این کانی یونها و کاتیون ها هرکدام با شش کاتیون و آنیون  احاطه شده اند و هم آرا اکتاهدری دارند. این کانی بصورت مکعبی دیده و ندرتاً به فرم های دیگری وجود دارد.دارای سختی 5/2 و چگالی 6/2 است. شکست آن صدفی است و دارای جلای شیشه ای می باشد .

علاوه بر شکل بلوری بصورت دانه ای و توده های متراکم نیز دیده می شود و هادی گرماست. سیستم تبلورش کوبیک است. یلورهای آن بصورت هگزائدر هستند که گاهی در وسط فرورفتگی دارند.

ترکیب شیمیایی: در ترکیب آن 3/39 % سدیم، 7/60 % کلر وجود دارد. اغلب ناخالصیهایی مانند کلریدهای کلسیم و منیزیم به همراه دارد.

خواص تشخیص:  این کانی بوسیله رخ مکعبی و طعم شورش قابل تشخیص می باشد.  رنگ شعله آن زرد است.

نحوه و محل پیدایش: 

هالیت بصورت لایه ای و یا توده های نا منظم در محیط های تبخیری تشکیل می شود و به طور معمول با ژیپس، انیدریت ، سیلویت و کلسیت همراه است. بخاطر درجه انحلال زیاد  سبب شوری آب دریا و دریاچه شده است حدود70% از نمک های دریاها ، نمک طعام می باشد.

نمک طعام در منطقه های آتش فشانی بصورت ماده حاصل از سوبلیمانسیون   آتشفشان ها دیده می شود. در سنگ های آذرین اسیدی مانند گرانیت ها و پگماتیت ها بصورت بلورهای بسیار ریز میکروسکوپی مکعبی، و اغلب بصورت آنکلاو در بلور کوارتز و برخی سیلیکاتهای دیگر مانند توپاز و بریل دیده می شود.

نمک طعام در ایران:

هالیت در بیشتر استان ها کم و بیش وجود دارد. ذخایر نمک بصورت نمک آبی و نمک سنگی است. نمک آبی از دریاچه هایی مانند ارومیه ، حوض سلطان  و دریاچه نمک استخراج می شود معادن نمک سنگی بصورت گنبدهای نمکی در استان های قم ، تهران ، فارس ، خراسان و هرمزگان دیده می شود.

میکا

 میکا اصطلاح عمومی است که به گروهی ازکانی های آلومینو سیلیکات گفته می شود. این کانی ها ساختارورقه  ای شکل دارند و از ترکیبات فیزیکی و شیمیایی مختلف تشکیل شده اند.

از نظر اقتصادی میکاهایی که رنگ روشن دارند دارای ارزش بیشتری هستند و در صنعت به دو صورت ورقه و پودر مورد استفاده قرار می گیرند. میکاهای مرغوب معمولا از پگماتیت ها استخراج می شوند .

پودر میکا از خرده ریزه های میکاهای ورقه ای تهیه می شود .

محصول فرعی در استخراج و تغلیظ فلدسپارها نیز محتوی مقدار مناسبی پودر میکا است . 

کانیهای خانواده میکا از سیلیکاتهای صفحه ای هستند که شامل :موسکویت بیوتیت فلوگوپیت لپیدولیت و ناترونیت می گردند .

موسکویت ورقه ای در پگماتیت ها و نوع پولکی در گرانیت پگماتیت ها و شیست ها پیدا می شوند . لپیدوتیت در پگماتیت های غنی از لیتیوم تشکیل می شود. فلوگوپیت به صورت رگه ای و توده ای در پیروکسنیت ها و اسکارن های منیزیم دار گزارش شده است .      

فلدسپات

مقدمه

 فلدسپارها یکی از متداول ترین و فراوان ترین کانی های تشکیل دهنده ی سنگ ها می باشند كه حدود 60 درصد پوسته زمین را به خود اختصاص داده اند. نام آنها از یک کلمه آلمانی به نام Feld+Spar  گرفته شده است که Feld به معنای قطعه زمین و Spar یعنی مکانیزمی که در آن کانی های روشن در سطح صاف شان می شکنند.

 از ویژگی های عمومی آن ها می توانیم سفید و روشن رنگ بودنشان ،سختی در حدود 6  و چگالی 55/2-63/2 را نام برد. وجود کلیواژ خوب در دو جهت تقریباً عمود بر هم را ذکر نماییم.  ساختمان آنها متشکل از تتراهدر های SiO4  است که اتصال آن ها بصورت داربستی است.  

از ویژگی های دیگر فلدسپات ها وجود ماکل در آنهاست که اگر ساده باشد به ماکل کارلسباد و اگر در هم باشد به ماکل مکرر معروف است. فرمول شیمیایی آنها XAl(Al,Si)3O8  می باشد که در این جا X  می تواند سدیم، کلسیم، پتاسیم و به ندرت باریم باشد.

بطور کلی فلدسپات ها در سنگ های آذرین فراوان ترند و در سنگهای دگرگونی هم دیده می شوند و در برخی موارد در سنگهای رسوبی هم دیده می شوند.

تاریخچه تولید و مصرف فلدسپات ها:

اولین محصولات شناخته شده فلدسپات به قرن 18 بر  می گردد. درست زمانیکه سرخپوستان در حین معدن کاری بخش های کائولینیتی شده فلدسپات را به انگلستان صادر می نمودند. مورد مصرف این فلدسپات ها در صنایع سرامیک بوده است.

اولین فلدسپات ها در حین معدن کاری همراه با کائولن به صورت فلدسپات  هوازده در Sylua در Jackson County  کشف شد.

اولین محصول ایجاد شده از فلدسپات در این منطقه از پیکره ی یک پگماتیت بدست آمد. 

پگماتیت ها پیکره های سنگی رایجی هستند که ترکیباتی از گرانیت دارند و شامل بخش اعظمی از کریستال های بزرگ غیر معمولی با توده هایی از کوارتز- فلدسپات و میکا می باشند.

در سال 1946 آمریکایی ها تکنیک های جدیدی را برای جدا سازی نهشته های میکا از فلدسپات بکار گرفتند که همان عمل معروف Flotation می باشد.

تقسیم بندی فلدسپات ها :

بدلیل آنکه فلدسپات ها یون های مختلف Na,k,Ca و گاهاً Ba را در ساختمان خود دارند و همچنین با توجه به شرایط دمایی خاص و وضعیت  سنگ مادر  می توان آن ها

شیشه

تاريخچه

 شيشه گري،‌ يكي از قديمي‌ترين حرفه‌هايي است كه بشر بدان اشتغال داشته است.مصري‌ها سازنده اولين اشياي شيشه‌اي بوده‌اند كه ظروف بدست امده از حفاريهاي مصر قدمت 5000 ساله دارد. روميان نيز در فن شيشه گري مهارت داشته‌اند و در اين صنعت از سايرين پيشرفته‌تر بودند. رونق شيشه سازي در نخستين ادوار تاريخ اسلامي صورت گرفته است، زيرا هنري بود كه در مساجد و زيارتگاه‌ها و تزئينات مذهبي جلوه خاص داشته و مورد استفاده قرار مي‌گرفت.   در ايران نيز ساختن شيشه قدمت چند هزار ساله دارد. و نخستين واحد ماشيني توليد شيشه ساختماني در ايران در سال 1340 شروع بكار كرد.

تركيبات سازنده شيشه

اجزاي اصلي تشكيل دهنده شيشه

 با نگاه به جدول عناصر،‌ كمتر عنصري را مي‌توان يافت كه از ان شيشه بدست نيايد، ولي سه ماده كربنات و سود، سنگ آهك و سيليس،‌ مواد تشكيل دهنده شيشه مي‌باشند. مواد شيشه ساز مورد تاييد موسسه استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران عبارتند از سيليس (SiO2)، دي اكسيد بور (B2O2)، پنتا اكسيد فسفر (P2O5) كه از هر كدام بتنهايي مي‌توان شيشه تهيه نمود.

 گدازآورها

كربنات سديم (Na2CO3)، كربنات پتاسيم (K2CO3) و خرده شيشه، سيليكات سديم و پتاسيم (K2SiO3، Na2SiO3) كه حاصل تركيب سيليس با گدازاورها مي‌باشند، در آب حل مي‌شوند و از شفافيت شيشه بتدريج كم مي‌كنند. به همين علت است كه اغلب شيشه‌هاي مصرف شده در گلخانه‌ پس از چند سال كدر مي‌شوند و نور از انها بخوبي عبور نمي‌نمايد.تثبيت كننده‌ه براي انكه مقاومت شيشه را در مقابل آب و هوا ثابت كنيم، بايد اكسيدهاي دو ظرفيتي باريم، سرب، كلسيم، منيزيم، روي به مخلوط اضافه كنيم كه به اين عناصر، ثابت كننده ميگويند.شيمي شيشهشيشه، مايعي مي‌باشد كه بسيار سرد شده است و در حرارتي پايين‌تر از نقطه انجماد ان، در حالت مايع قرار دارد و بطور عمومي، جسمي است شفاف كه نور بخوبي از ان عبور مي‌كند و پشت ان بطور وضوح قابل روئيت مي‌باشد.

زئولیت

ساختار زئوليت ها:

نام اين كاني از دو قسمت Zein به معناي جوشيدن و Litos به معني سنگ و از زبان يوناني مشتق شده است. اين گروه كاني ها در قرن هجدهم توسط يك كاني شناس سوئدي به نام اكسل فردريك كرونستد براي اولين بار مشاهده و شناسايي شده اند . زئوليت ها آلومينوسيليكات هايي آبدار از قلياها و فلزات قليايي زمين هستند كه با ساختمان باز خودشان را با گستره ي وسيعي از كاتيونها وفق مي دهند.

اين گروه از  كاني ها داراي ساختمان نفوذپذيرند وجود كانال ها در اين گروه كانيها سبب وزن مخصوص پايين آنها شده است. كاتيون ها به دليل وجود اين ساختمان مي توانند به راحتي با ساير كاتيون هاي موجود در محلول جايگزين شوند. زئوليت ها تا 500 درجه سانتيگراد پايدارند اما در صورت حرارت دادن با درجه حرارت بالا مقدار زيادي آب خودشان را از دست مي دهند اما دوباره در شرايط مناسب خودشان را بازسازي مي كنند و به حالت اولشان بر مي گردند. بعضي از انواع زئوليت ها در شرايط قليايي و عده اي ديگر در محيط اسيدي پايدارند. همچنين زئوليت ها در برابر تشعشعات يونيزه شده نيز مقاومند و مي توانند براي جذب سطحي كاتيون هاي راديواكتيو بكار روند.

150 نوع زئوليت وجود دارد كه از اين ميان 48 نوع از آنها طبيعي و بقيه مصنوعي هستند. 40گونه زئوليت طبيعي در طول 200 سال اخير شناخته شده اند كه اكثراً شامل آنالسيم يا آنالسيت، شابازيت، كلينوپتيلوئيت ، اريونيت، فريريت، هيولانديت،لائومونتيت، موردنيت و فيليپسيت مي باشند. زئوليت هاي طبيعي به ندرت خالص و بواسطه وجود ساير كانيها داراي ناخالصي اند از جمله اين كاني ها مي توان به انواع فلزها ، كوارتز  و ساير انواع زئوليت ها اشاره كرد.

يك اتم سيسليس يا آلومينيوم در وسط با چهار اتم اكسيژن تركيب مي شود و ساختار تتراهدري تشكيل مي گردد.

تتراهدرها از نظر شيميايي خنثي هستندSi⁺⁴,4O^-.

اماAlO₄ خنثي نيست،4O^- Al⁺³ و داراي يك بار منفي است كه اين بار منفي توسط ورود كاتيون ها به ساختمان از بين مي رود. اين كاتيون ها بسيار متحركند و مي توانند با ساير انواع كاتيوني جا به جا شوند. از جمله كاتيون هايي كه مي توانند در زئوليت ها جايگزين شوند سديم ، پتاسيم، باريم و كلسيم و از گروه هاي مولكولي بزرگ آب،  يون آمونيا و نيترات هستند. سپس چهار وجهي ها از گوشه ها با هم اتصال برقرار مي كنند . اين ساختار مي تواند داراي قفس ها، سوراخ و يا كانالهايي كوچك باشد بر اساس اندازه آن ها ، اندازه مولكولهايي كه مي توانند در ساختار وارد شوند مشخص مي گردد . بطور متوسط اندازه اين كانالها بين 3 تا 10 انگستروم مي باشد.از بين ساختارهاي مختلف زئوليت ها 3 ساختار گستردگي بيشتري دارند . اين سه ساختار عبارتند از:

ساختار زنجيرمانند : بلورهاي آن سوزني شكل هستند مثل ناتروليتها

ساختار ورقه اي شكل: جاييكه بلورها صافند و بصورت تكي يا جدول مانند قرار گرفته اند. اين گروه داراي كليواژند مثل هيولانديت

ساختار اسكلتي : بلورها در بعد ، بيشتر يكسانند مثل شابازيت

دیرگدازها

مقدمه:

برای کلیه ی کشورهای پیشرفته ی دنیا مواد نسوز در صنعتی کردن آنها نقش مهم و اساسی دارد. این روزها مصرف کلی فولاد در یک کشور میزان رشد و توسعه ی آن به شمار می رود. جهت تولید و ساخت فولاد با هر آلیاژ فولادی و غیر فولادی، مواد نسوز یک فاکتور مهم و اساسی می باشد.در صنایع دیگر از جمله نیروگاههای تولید بخار ، سیمان، انرژی اتمی ومواد شیمیایی همه به مواد نسوز در یک مرحله از چند مرحلهِء پروسه تولید نیاز دارند.

تعریف دیرگدازها

دیرگدازها به موادی اطلاق میگردد که نقطه خمیری شدن انها بالا تر از 1520 درجه و دارای مقاومتهای حرارتی، مکانیکی، شیمیایی و سایشی مناسب باشند.عناصر دارای خاصیت دیر گدازی عبارتند از : آلومینیوم،سیلیسیم،منیزیم،کلسیم،کرم،زیرکونیم،برلیم،سزیم ،تانتالیم ،لانتانیم و توریم.عناصر فوق به صورت ترکیب در ساختمان کانیها یافت  می شوند.

به عنوان مثال عنصر آلومینیوم در کانیهای کرندوم، بوهمیت، گیبسیت، آندالوزیت، سیلیمانیت و غیره  یافت می شود. مهمترین مصرف دیرگدازها در صنایع فولاد است. تمامی صنایعی که با حرارت بالاتر از 1000 درجه سانتیگراد سرو کار دارند به مواد دیر گداز احتیاج دارند.
از این رو می توان گفت دیرگدازها  از جمله مواد راهبردی هستند که استفاده صحیح از آنها امری گریز ناپذیر است.

نقش دیرگدازها

1- صیانت از بدنه کوره ها، مجاری تصفیه ای ومخازن شیشه ای از تاثیر شعله یا مواد مذاب و گداخته.

2-کاهش میزان و مقدار انتقال حرارت به خارج.

3-جذب حرارت وانتقال آن به مواد گداخته.

خواص فیزیکی وشیمیائی مواد نسوز

در میان خواص قابل محاسبه واندازه گیری مواد نسوز، وزن مخصوص، دانسیته فله وتخلخل در شرایط محیط را می توان نام برد.دانسیته، مقاومت و تخلخل محصولات پخته شده به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله نوع، کیفیت، اندازه، میزان آب مخلوط در زمان قالب گیری، فشار قالب، درجه حرارت وزمان پخت در محیط کوره را می توان نام برد.

وزن مخصوص: میزان و درجه تغییرات شبکه کریستالی است که در اثر پختن اتفاق می افتد. به عنوان مثال وزن مخصوص زیر 2.3 در آجرهای سیلیسی نشان می دهد که آجر در درجه حرارت بالا و زمان کافی پخت شده است.
دانسیته فله: بیان کننده وزن در هر فوت مکعب است.
تخلخل: میزان تخلخل مواد نسوز روی مقاومت آنها در برابر سرباره ها و فلاکس ها، نفوذپذیری در برابر گدازه ها و نهایتا هدایت حرارتی آنها موثر است.

بنتونیت

كليات  

مواد معدني، زير بناي اقتصاد و صنعت هر جامعه را تشكيل مي دهد. بشر از همان آغازآفرينش خود و در طول تاريخ برحسب نيازمندي ها و شناخت، از مواد معدني استفاده كرده است. اكنون نيز انسان از تمامي مواد معدني به حالت ها و شيوه هاي گوناگون، بهره برداري مي نمايد. به ديگر سخن، همين مواد معدني هستند كه پايه و اساس تمدن را تشكيل مي دهند. قلمرو زمين شناسي اقتصادي تنها به توده هاي تركيبات فلزات محدود نمي شود . بررسي كانسارهاي غير فلزي كه مواد آن در رشته هاي مختلف صنعت نقش خاصي دارد و هم چنين نفت، ذغال سنگ، نمك، سنگهاي ساختماني، خاكهاي زراعتي و صنعتي، آبآآب   آب و تمام موادي كه به رشد اقتصاد جوامع و زندگي مردم آن ها كمك مي كند، و همه آنها از زمين بدست مي آيد در حوزه مطالعات اين علم قرار مي گيرد. زمينه هاي كاربردي و مصرفي مواد معدني گوناگون است در اين راستا با عنايت از لطف پروردگار منان و با همكاري و مساعدت استاد ارجمند جناب آقاي دكتر خاكزاد بر آن آمديم كه تحقيقي در رابطه با يكي از مواد معدني مورد استفادة كشور ارائه دهيم. به همين جهت موضوع بحث خود را در رابطه با بررسي و پي جوئي بنتونيت هاي ايران انتخاب كرده، و به بررسي اين مادة معدني مهم و كاربرد آن در سطح كشور و جهان مي پردازيم. 

سیمان

مقدمه

سیمان گردی است نرم جاذب اب و چسباننده خرده سنگ که اساسا“ مرکب است از ترکیبات پخته شدهو گداخته شده اکسید سیلسیوم با اکسید کلسیم  اکسید الومینیوم با اکسید اهنملات این گرد قادراست  بمرور در مجاورت هوا یا در زیر اب سخت شود

مواد اولیه سنگ اهک و خاک رس  پس از استخراج با کامیون به محل کارخانه حمل می شود.سیمان از کلمه cement یعنی چسب گرفته شدهدر اثر ترکیب با اب قادر به چسباندن ذرات شن و ماسه است و پس از سفت و سخت شدن در اب حل نمی شود از 210 سال پیش بررسی های علمی  و سیستماتیک  روی اینگونه ملات ها اغاز شد در اواخر قرن  نوزدهم کوره های دوار ابداع گردید وهم اکنون تکنولوژی به حدی رسیده که با حداقل انرژی مصرفی ونیروی انسانی کوره های با ظرفیت 10000 تن در روز عرضه می شود.

مواد اولیه سیمان:

ماده معد نی ایده ال جهت تولید سیمان ماده ای است که مقدار کربنات کلسیم موجود در ان بین 76-80%وزنی باشد

مارل اهکی ماده ای  است که دارای خاصیت فوق می باشدولی چون در طبیعت  به ندرت یافت می شود همواره می بایست  مخلوط دقیق محاسبه شده از مواد معدنی تهیه کرده و از ان استفاده نمود

قسمت اعظم co2ازسنگ اهک و قسمت اعظم Al2o3 Fe2o3   Si2o3 مورد نیاز از خاک رس تامین  میگردد.

 انواع سیمان تولیدی:

1. سیمان پرتلند معمولی  :در مواردی به کار می رود که هیچ گونه  خواص ویژه  مانند سایر سیمان مورد نظر نیست
2. سیمان پرتلند  نوع 2:برای استفاده عمومی و مواردی  که گرمای هید راتاسیون متوسط مورد نظر است
3. سیمان پرتلند نوع 3:برای استفاده  که مقاومت های بالا در کوتاه مدت
4. سیمان  سفیدwhite cement برای سطح ساختمان و تولید سیمان رنگی

5- سیمان سر بارهای  ضد سولفات:در مقاومت متوسط در برابر سولفات ها و یا حرارت هید راتاسیون متوسط

6-سیمان پرتلند پوزولانی :در ساختمان های بتنی

7-سیمان بنائی maosny-cement:مقاومت کمتر از سیمان پرتلند

8-سیمان پرتلند اهکی:در تهیه ملات بتن در کلیه مواردی که سیمان پرتلند نوع 1 بکار می رود قابل استفاده است دوام بتن را در برابر یخ زدن اب شدن  و املاح یخ زا  و عوامل شیمیایی بهبود می بخشد

9-سیمان نسوز450:حاوی بیش از 40%Al2o3 با اتصلا هید روکسیلی و فاز های کلسیم الومینات  برای مصرف به عنوان ماده نسوز در صنایع حرارتی

10-سیمان نسوز 500 :<70%Al2o3 به عنوان ماده نسوز با درصد خلوص بالا در صنایع حرارتی  واتمسفر های co.oH به کار می رود

11-سیمان نسوز 550:<80%Al2o3

12-سیمان چاه نفت :برای درز گیری های چاه و در حفر چاه های اب و فا ضلاب

13-سیمان پرتلند ضد اب : به رنگ سفید و خاکستری  تولید می شودو انتقال مو یینه اب را تحت فشار ناچیز یا بدون فشار کاهش می دهد ولی جلوی انتقال بخا رآب را نمی گیرد

14- سیمان های با گیرش تنظیم شده:می تواند بتن با زمانهای گیرش چند دقیقه تا چند ساعت تو لید کند

15- سیمان های رنگی:بیشتر جنبه تزیینی دارد و در نمای سیمانی و تولید بتن نمادار به مصرف می رسد.

ساخت سیمان پرتلند

بیش از 165  از شروع مصرف سیمان پرتلند می گذرد و هم اکنون یکی از مصالح ساختمان مهم در امده است.

در سال 1986  از مرز یک میلیارد تن گذشت و تا سال 2006 به رقم 2 میلیارد رسیدکلمه پرتلند که به دنبال نام سیمان مصرفی در کار های ساختمانی به کار می رود نام محلی است در جنوب انگلستان علت نامگذاری این است که یک بنای انگلیسی بنام اسپدن موفق به پخت مخلوطی از سنگ اهک و خاک رس شد که بتن حاصل از ان ضمن داشتن خواص جالب دارای رنگی شبیه سنگ اهک های جزیره پرتلند بود از این رو  بنا به همین نام فراورده خود را به ثبت رساند

مواد اولیه سیمان پرتلند

اصولا“ متشکل از سنگ اهک Lime stone  و یا برخی مواد اهکی نظیر مارلMarl الوویوم  Alluvium  سنگ نرم Chalk شل ها shells خاک رس clay شیل هاshale و یا دیگر مواد رسیArgllaceous نظیر خاکستر ها و روباره می باشد

ترکیب اولیه و نسبت اختلاط  انها با هم انچنان  باشد که ترکیبی نظیر اکسید کلسیم  سلیس الومین و اکسید اهن در محدوده معینی باشند و سایر اجزاا تشکیل دهنده نظیر اکسید منیزیم و قلیایی از محدوده معینی کمتر باشند  وجود این محدودیت ها باعث می شود علاوه بر مواد اصلی  ضرورتا“مواد تصحیح کننده نظیر سنگ اهک خالص ماسه سنگ ویا سنگ اهن نیز استفاده کرد.

مراحل تولید سیمان

استخراج

خرد وآسیاب کردن

پودر شدن

ذخیره مواد پودر شده(سیلوی مواد)

پخت در کوره

کلینگرآماده شده راهی انبار می شود

مواد اماده شده با حدود 4%گچ  پودر می شوند

بارگیری فله ای و کیسه ای ودر نهایت خروج از کار خانه

بسته بندی و نشانه گذاری

1.   بسته بندی:سیمان باید در کیسه های مناسب  مقامم و قابل انعطاف بارگیری شود  بطوریکه رطوبت و مواد خارجی در ان نفوذ نکند و هنگام حمل پاره نشود

1. نشانه گذاری:روی هر کیسه باید موارد مندرج نوشته شود مثلا“ نشانه پ برای سیمان پرتلند با خط درشت در بالای محل نشانه گذاری ضمنا“مقاومت سیمان نیز درج شود مثلا“525-1
2. نام کارخانه سازنده ونشان بازرگانی ان
3. وزن خالص سیمان داخل کیسه(50 کیلو گرم)
4. تاریخ تولید سیمان(اگر به صورت فله باشد و در انبار ذخیره شده باشد هر 6 ماه ازمایش کیفیت روی ان صورت می گیرد ودر صورت کیسه ای بودن هر 3 ماه
5. در صورتی که  سیمان به صورت فله ای باشد موارد گفته شده در بارنامه باید ذکر شود.

سیمان در ایران

اینکه در چه موقع مصرف سیمان در ایران باب شده چندان مشخص نیست ولی انچه مسلم است ورود ان توسط بیگانگان بوده  برای ساخت کلیساها سفارتخانه ها... استفاده می کردند

قبل از سال 1314 ایران چهارمین تولید کننده سیمان بوده قرارداد اولین کارخانه در سال 1307 بین ایران و سوئد بسته شد  این کار خانه در 70 km   جنوب شهرری بود و در شهریور 1311 شرکت طنس المان شروع به کار کرد و به ان ترتیب به تعداد کارخانه ها افزوده شد  و هم اکنون  تعداد 58 خط تولید سیمان با مجموعه ظرفیت سالانه 32 میلیون تن  کلینگر*و 34 میلیون تن  سیمان در حال کار می باشد سیمان ایران در سال  1383 حدود 32 میلیون تن سیمان  بوده  که بازده ان  در حد 97% است بالاتر از مصرف متوسط  جهانی  340 میلیون تن می باشد        که  مصرف  سرانه کشور 450   میلیون تن می باشد هم اکنون پروژه های بسیاری در نقاط  مختلف  کشور در دست  اجرا است  که تا سال 1388 به مرحله تولید  خواهد رسید.

نقش  صنعت  سیمان در محیط  زیست:

ظاهرا“ سیمان یکی از الاینده های  بزرگ بخصوص از  نظر گرد غبار و گاز کربنیک می باشد و یکی از مصرف کنندههای اصلی مواد زاید از قبیل لاستیکهای فرسوده زباله های شهریو...است که برای مصرف این نوع ضایعات حتی بعضی از  کشورها هزینه مصرف را از شهرداری دریافت  می کنند و لذا می توان در این صنعت با استفاده از مشعل های جدید سوخت موسوم به Rotary-flamc حتی گاز های سمی مثل Nox  را کاهش داده و در ضمن میزان قابل توجهی از ضایعات را جهت تولید انرژی مصرف نمود که در این راستا کمک بزرگی به محیط زیست و اقتصاد کشور است.

تعریف ها

کلینگر:فراوردهای است مرکب از سلیکات های کلسیم و الومینات و از واکنش حرارتی-شیمیایی مواد اهکی و رسی در کوره سیمان تا دمای معین بدست می اید.فرایند سخت شدن سیمان در مجاورت اب:سیمان در مجاورت اب با انجام واکنش  هیدراتاسیون سخت می شود محصمل واکنش عمدتا“سلیکات های کلسیم ابدار و ترکیبات دیگر مثل الومینات  می باشد.

صادرا ت در سال 1380-85